Eric Carle - tác giả "Chú sâu háu ăn" qua đời

Dưới ánh trăng sáng tỏ,

Trên vì sao hiền hòa

Người vẽ cầu vồng nọ

Phiêu bồng giữa trời đêm (*)

Eric Carle, họa sĩ và tác giả của chú sâu ấy trong cuốn sách “Chú sâu háu ăn”, một câu chuyện đã làm say mê biết bao thế hệ trẻ em và phụ huynh trên thế giới, đã qua đời tại Northampton, Massachusetts ở tuổi 91 vì suy thận.

Chú sâu háu ăn, cuốn sách nổi tiếng nhất của Eric Carle đã bán hơn 55 triệu bản trên toàn thế giới kể từ khi xuất bản lần đầu vào năm 1969. Cuốn sách với 224 chữ ấy đã được dịch ra hơn 70 ngôn ngữ. Eric Carle đã viết và minh họa cho hơn 70 cuốn sách đã xuất bản trong suốt sự nghiệp của mình, bán được hơn 170 triệu bản, theo số liệu từ Penguin Random House. 

Eric Carle bắt đầu sự nghiệp trong lĩnh vực sách thiếu nhi từ cuối những năm ba mươi tuổi, ông đã tạo nên tên tuổi của mình nhờ việc kết nối với đứa trẻ bên trong mình.

Eric Carle Jr sinh ngày 25/6/1929, tại Syracuse, New York, trong một gia đình người Đức nhập cư. Năm 6 tuổi, khi mẹ ông bị bệnh, bà quyết định đưa cả gia đình trở về quê nhà ở Stuttgart, Đức.

“Hồi còn nhỏ, cha tôi thường đưa tôi đi dạo giữa các cánh đồng và xuyên qua các khu rừng. Ông sẽ nhấc một viên đá hoặc bóc một lớp vỏ cây và chỉ cho tôi thấy các sinh vật sống trong đó. Ông sẽ kể cho tôi nghe về vòng đời của các loài sinh vật nhỏ đó và rồi ông lại cẩn thận đặt chúng vào chỗ của mình.”

“Tôi nghĩ rằng trong những cuốn sách của mình, tôi đã thể hiện sự kính trọng đối với cha mình bằng cách viết về các sinh vật nhỏ. Và viết theo cách mà tôi có thể tái hiện lại những thời khắc vui vẻ đó.” Eric Carle chia sẻ.
Eric Carle học nghệ thuật thiết kế văn bản và nghệ thuật đồ họa tại Học viện Mỹ Thuật Quốc gia (State Academy of Fine Arts) tại Stuttgart, tốt nghiệp năm 1950. Sau đó hai năm, ông quyết định chuyển đến New York với 40$ trong người. Với sự giúp đỡ của họa sĩ minh họa và giám đốc nghệ thuật Leo Lionni, ông tìm được một công việc trong ngành quảng cáo, vị trí thiết kế đồ họa cho tạp chí New York Times. 

Nhưng không bao lâu sau ông có lệnh gọi nhập ngũ. Sau thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự, ông trở lại làm việc tại The Times, sau đó đã từ chức vào năm 1963 để trở thành một họa sĩ tự do. 

Sự nghiệp của ông trong lĩnh vực sách thiếu nhi bắt đầu khi nhà giáo dục kiêm tác giả Bill Martin Jr. nhìn thấy một tác phẩm quảng cáo mà Eric Carle sáng tạo và đã đề nghị ông vẽ minh họa cho cuốn sách “Brown Bear, Brown Bear, what do you see?”, xuất bản vào năm 1967. Eric Carle sáng tác và minh họa cho cuốn sách thứ hai của mình là “1, 2, 3 to the Zoo” vào năm sau đó. 

Năm 2002 Bảo tàng Nghệ thuật Sách tranh Eric Carle đã được thành lập tại Amherst, Mass. Bảo tàng đã chào đón hơn 750,000 khách tham quan, trong đó có 50,000 học sinh.

Năm 2019, sinh nhật lần thứ 50 của Chú sâu háu ăn được kỉ niệm trên toàn nước Mỹ. Trong bài phỏng vấn với Penguin Random House, Eric Carle đã suy ngẫm về lý do cuốn sách vẫn được ưa thích cho đến thời điểm đó.

“Tôi đã dành một thời gian dài, nhưng tôi nghĩ rằng đó là một cuốn sách của hi vọng. Trẻ em cần có hi vọng.” Ông đã nói như vậy. “Các bạn – một chú sâu bướm nhỏ bé bình thường – có thể khôn lớn và trở thành một chú bướm xinh đẹp và sải cánh bay ra thế giới bằng tài năng của mình.” Nhưng sau nhiều thập kỉ trôi qua kể từ khi “Chú sâu háu ăn lần đầu tiên chinh phục trái tim của độc giả, một câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ: Tại sao chú bướm lại chui ra từ kén (cocoon), thay vì là từ trong nhộng (chrysalis)?

“Hồi còn bé, cha tôi thường nói, “Eric, thoát ra khỏi kén đi nào.” Ý ông là tôi nên cởi mở và sẵn sàng đón nhận thế giới xung quanh mình. Đối với tôi, nếu nói “Thoát ra khỏi nhộng đi nào” nghe không hợp lắm, thế nên chất thơ đã chiến thắng khoa học!”

Eric Carle đã nhận được nhiều giải thưởng, Laura Ingalls Wilder Award, Huy chương Regina vào năm 1999. Năm 2003, Eric Carle nhận được Giải thưởng danh giá Laura Ingalls Wilder Award (hiện giờ được biết đến với tên gọi là Giải thưởng Di sản Văn học Thiếu nhi) từ Hiệp hội Thư viện Hoa Kỳ, công nhận các tác giả và họa sĩ minh họa có những cuốn sách đem đến những đóng góp có sức ảnh hưởng lâu dài cho nền văn học thiếu nhi. Ông cũng nhận giải thưởng của Quỹ NEA vì sự cống hiến xuất sắc cho giáo dục công vào năm 2007 (NEA Foundation Award for Outstanding Service to Public Education) và Giải thưởng Thành tựu Trọn đời về Nghệ thuật sáng tạo (Original Art Lifetime Achievement Award from the Society of Illustrators in 2010.) từ Hiệp hội Họa sĩ Minh họa vào năm 2010. 

Chú sâu háu ăn phiên bản lớn trong chiến dịch "Chú sâu đi khắp thế gian" của Ehomebooks

Ông tiếp tục vẽ cho tới những tháng cuối đời. Người phụ tá lâu năm của ông, Jennifer Chanda Orozco, đã viết trong một bài viết cá nhân rằng “khi các từ ngữ trở nên vụng về và không hiệu quả thì chính các tác phẩm nghệ thuật của Eric đã neo giữ ông và cho phép ông thể hiện bản thân bằng ngôn ngữ mà mình biết rõ nhất.”

Trong suốt sự nghiệp của mình, Eric Carle luôn tin tưởng rằng phản hồi quan trọng nhất đến từ những độc giả yêu quý của mình.  “Nhiều trẻ em đã cắt dán các bức tranh ở nhà hoặc ở trường. Có bạn đã nói với tôi rằng, “Ôi, cháu có thể làm được như thế.” Tôi xem đó là lời khen ngợi tuyệt vời nhất.”

(*)  Ehomebooks lược dịch từ Thư gửi của gia đình Eric Carle đến các độc giả.

Ehomebooks dịch và tổng hợp.